Paul de Kort zet Vechtdal op een voetstuk
Paul de Kort is een van de belangrijkste landschapskunstenaars van Nederland. Op zo’n dertig plekken in alle windstreken liet hij zijn sporen achter. Bij Hardenberg bouwde hij GEO-METRIE, een hedendaags bastion. Wandel naar boven en je kijkt uit over het landschap én het verleden.
Het kunstwerk ligt precies op de plek waar een bocht in de Vecht de provinciale weg N34 schampt. Met een term uit de geometrie heet dat een raakpunt: een rechte lijn raakt aan een kromme, zonder dat ze elkaar snijden. Om dit ‘raakpunt N34’ te markeren nodigde de provincie Overijssel kunstenaars uit met een ontwerp te komen.
Eerst liep de weg voor wandelaars hier dood in een onooglijk weitje. Zij stootten hun neus aan het talud van de weg. Dankzij het winnende plan van Paul de Kort kunnen ze hier sinds 2013 een podium beklimmen. Bovenop ontvouwt zich behalve een weids panorama ook de geschiedenis van het landschap.
Een heel nieuw perspectief
Want toen Paul de Kort poolshoogte ging nemen ontdekte hij dat juist dat weitje eigenlijk bijzonder was. “Ik zag dat een verhoging een heel nieuw perspectief zou openen, omdat je ineens over de N34 heen zou kunnen kijken.”
Door de term raakpunt al op het spoor van de meetkunde gezet realiseerde hij zich dat geo-metrie van oorsprong staat voor het opmeten van de aarde. Zijn onderzoek bracht hem vervolgens bij cartograaf en militair ingenieur Pieter de la Rive (1694-1771), bekend van de schans in Bourtange en de verdedigingswallen in Maastricht. Hij bracht het stroomgebied van de Overijsselse Vecht aan het begin van de achttiende eeuw heel precies in kaart.
Voor het grijpen
Op die kaart stond ook een 35 kilometer lange verdedigingslinie ingetekend die tussen Dalfsen en Gramsbergen was voorzien. Ze is nooit gebouwd, maar de tekening bleef bewaard. Toen De Kort die historische kaart over de topografie van nu schoof, zoals hij vaker doet, bleek dat er destijds precies op het huidige raakpunt bij de Vecht een bolwerk was gepland. Een uitspringende punt in de verdedigingslinie. Ook wel bastion genoemd, en meestal voorzien van geschut. De Kort: “Eigenlijk lag het idee van een hedendaags bastion - geïnspireerd op de Oud-Nederlandse voorgangers - voor het grijpen. Ik hoefde het alleen nog vorm te geven.”
Lagen in de geschiedenis
Zo werd het weitje opgetild tot een tijdloos bastion, met een vreedzame functie als uitzichtpunt en spiegel van het verleden. Drie trappen brengen je naar de punt, waar drie plateaus de landkaart van 1720, 1908 en 2013 tonen. Maar er zijn meer lagen in de geschiedenis: de kaarsrechte Jodenweg die naar GEO-METRIE leidt heet zo, omdat deze in de Tweede Wereldoorlog werd aangelegd door Joodse dwangarbeiders uit het nabijgelegen kamp Collendoorn.
Nederlandse landschapskunst is attractie
Doordat GEO-METRIE vrijwel meteen werd opgenomen in de route van Kunstwegen is het werk nog meer gaan leven, vindt De Kort. Hij is blij met de belangstelling van wandelaars uit de omgeving en andere bezoekers. Samen met tijdelijke manifestaties in de omgeving, zoals de IJsselbiënnale en Into Nature, helpt Kunstwegen volgens hem om kunst in het landschap de schijnwerpers te geven die het verdient. “We hebben in Nederland een enorme traditie op dit gebied. Naar onze landschapskunst komen mensen van heinde en verre kijken. Terwijl we zelf amper in de gaten hebben dat het er staat.”
www.pauldekort.nl
Ook leuk om te lezen
